Хятадууд Монголд хар тамхи тариалж байна

Монгол улс хар тамхины алтан гурвалжинд багтдагийг аль улсын хэн нь ч юм бэ тодорхойлчихсон байдаг. Саяхан хэдэн пацаан мансууруулах үйлчилгээтэй бодис бие биендээ наймаалцаад шоронгийн хаалгыг татсаныг эс тооцвол Монгол улсад хар тамхины талаар ямар ч хэрэг зөрчил гардаггүй гэж ойлгогдох байх. Гадаадын улс орнуудад хар тамхи наймаалсан нь тогтоогдох юм бол ямар ч эиэрэл-гүйгээр олон арван жилийг торны цаана өнгөрөөх бол-дог. Гэтэл манайд эсрэгээ-рээ. Хэдэн пацаан зургаан сар хоригдюныг эс тооцвол “Харанга”-ын Х.Лхагвасүрэн мэтийн хар тамхины най-маачид баар сав хэссэн шиг салгалж явна. За тэгээд өвчин шаналлаасаа болоод морфинд донтсон цөөн хэдэн хүнийг эс тооцвол энэ талаар санаа зовоод байх зүйлгүй мэт. Гэвч үнэн амьдрал дээр Монгол орон мансууруулах бодис най-маалагчдын хөлд нэгэнт татагдан оролцжээ. Түүх сөхөөд үзэхэд хорьдугаар зууны эхэн үеэр Монголд цагаачлан ирсэн хятад иргэд мансууруулах бодис их хэмжээгээр та-риалж байсан байдаг. Со-циализмын үед Зөвлөлтийн мэргэжилтнүүд болон местный оросууд зэрлэголс болон мансууруулах үйл-чилгээтэй бодисуудыг та-риалж байсан сураг байдаг. Эдгээр ургамлуудын үлдэг-дэл Баруунхараа, Зүүн-хараа, Шаамар, Ерөө зэрэг Сэлэнгийн районуудаар ургаж байдгийг мэддэг хү-мүүс нь түүж авдаг юм гэнэ билээ. Тэгвэл өнөөдөр Мон-голын төр эзэнгүйдэж, хууль хяналтын байгуул-лагуудынхан хээл хахуульд автагдсан учраас гадныхан хар тамхи тариалах нь бүү хэл хорт бодис их хэмжээ-гээр оруулж ирэн зарим нэгэн тосгодыг сүйрлийн ирмэг дээр аваачаад байгаа. Нэгэн өвөрмонгол залуу-гийн ярьснаар Монголд хар тамхины гол ургамал болох намуу цэцгийг тариалдаг гэнэ. Үүнийг Монголд суурь-шаад олон жил болж байгаа хятад иргэд тариалдгаас гадна газар тариалан эрхэлж буй хужаа нар бусад төрлийн ногоонуудын дунд нууцаар ургуулж байгаа аж. Тэгээд ч Монголд мансуу-руулах ургамлыг таньдаг хүнбарагүгүй. 32-ын тойрог, Хайлааст, 100-н айлын хятадуудын хашаанд юу ургаж байгааг мэдэх ямар ч аргагүй. Хүн урах нь бүү хэл тасчиж идэ-хээр улангасан тэмүүлэх гарз нохдоор хашаагаа ма-нуулсан хятад иргэд хороо хориноос хүн явж байсан ч оруулдаггүй. Тэгээд ч ха-шааных нь завсраар юу ч харах боломжгүй. Сая л гэ-хэд нэгэн хятад иргэн ха-шаандаа их хэмжээний цианит натри нууж байсан нь илчлэгдсэн шүүдээ. Тэгэх-лээр үүнд хяналт тавих ямар ч арга алга. Хятад ир-гэд тариалсан хар тамхины ургамлаа урагшаа гаргадаг уу, аль эсвэл өөрсдөө хэ-рэглэдэг үү гэж та бодно байх. Энэ хариулт аль нь ч зөв биш. Уг мансууруулах бодисыг зөвхөн та бидэнд зориулж байгаа юм шүү дээ. Өдгөө Улаанбаатар хотод хар тамхи борлуулах маш нууц нарийн зохион байгуу-лалттай сүлжээ байгаа гэд-гийг дээрх өвөрмонгол эр батлан өгүүлж байгаа юм. Магадгүй угявдлын захзух нь “Харанга”-ын Лхагваа бо лон хип хопын хэдэн пацаан байж болно. Хэдэн тонноор нь цианит натри оруулж болдог юм чинь хилээр хэр их хэмжээний хар тамхи нэвтэрч байгааг хэн ч мэ-дэхгүйшүүдээ.